Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131n haftalard\u0131r sahte \u00fcr\u00fcn listesi yay\u0131nlamas\u0131n\u0131n ard\u0131ndan g\u0131da \u00fcr\u00fcnleri mercek alt\u0131nda. G\u0131da etiketleri \u00fczerinde yazanlar ne anlama geliyor, g\u0131da etiketlerini nas\u0131l okumal\u0131? G\u0131da M\u00fchendisi Ebru Akda\u011f etiket okumada ilk 6 ad\u0131m\u0131 anlatt\u0131, g\u0131dalara kat\u0131lan katk\u0131 maddeleri hakk\u0131nda do\u011fru bilinen yanl\u0131\u015flar\u0131 anlatt\u0131.<\/p>\n\n\n\n
G\u0131da etiketleri <\/strong>nas\u0131l okunur, son kullanma tarihi ve tavsiye edilen t\u00fcketim tarihi<\/strong> aras\u0131nda nas\u0131l bir fark vard\u0131r, etiket \u00fczerindeki ‘i\u00e7indekiler’ k\u0131sm\u0131n\u0131 okumak neden \u00f6nemli? Sputnik T\u00fcrkiye<\/strong>, g\u0131dalar\u0131n arka y\u00fczlerindeki etiketlere dair t\u00fcm merak edilenleri G\u0131da m\u00fchendisi Ebru Akda\u011f’a sordu.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131 hemen her g\u00fcn, yeni bir sahte \u00fcr\u00fcn listesi a\u00e7\u0131kl\u0131yor. T\u00fcketiciler, ‘g\u00fcvenilir’ diye bilinen bir\u00e7ok markada dahi sahtecilik \u00e7\u0131kmas\u0131 \u00fczerine diken \u00fcst\u00fcnde. Peki marketten herhangi bir g\u0131da \u00fcr\u00fcn\u00fc al\u0131rken ilk nelere dikkat etmeliyiz?<\/p>\n\n\n\n G\u0131da m\u00fchendisi Ebru Akda\u011f, etiket okumada ilk ad\u0131m\u0131n son t\u00fcketim tarihine bakmak oldu\u011funa dikkat \u00e7ekti ve 6 maddelik s\u0131ralamay\u0131 \u015fu \u015fekilde anlatt\u0131:<\/p>\n\n\n\n STT ve TETT’ye bak\u0131lmas\u0131:<\/strong> \u00d6ncelikle son t\u00fcketim tarihi (STT) veya tavsiye edilen t\u00fcketim tarihi (TETT) kontrol edilmelidir.<\/p>\n\n\n\n Besin De\u011ferleri Tablosu<\/strong>: \u0130lk bakaca\u011f\u0131m\u0131z yerlerden bir di\u011feri \u201cBesin De\u011ferleri Tablosu\u201ddur. Bu \u00fcr\u00fcn\u00fcn porsiyon ba\u015f\u0131na d\u00fc\u015fen kalori ve besin miktarlar\u0131n\u0131 g\u00f6sterir. Tabloda kalori, ya\u011f, karbonhidrat, protein, lif ve \u015feker gibi de\u011ferlerin yan\u0131 s\u0131ra vitamin ve mineral oranlar\u0131n\u0131 da bulunur. Y\u00fczdelik oranlarla, ilgili g\u0131dan\u0131n i\u00e7eri\u011findeki besin de\u011ferlerinin g\u00fcnl\u00fck ortalama ihtiyac\u0131n ne kadar\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layabilece\u011fini g\u00f6sterir.<\/p>\n\n\n\n \u0130\u00e7indekiler<\/strong>: \u0130\u00e7indekiler listesinde bile\u015fenler miktar s\u0131ras\u0131na g\u00f6re en fazla olandan en aza do\u011fru s\u0131ralan\u0131r.<\/strong> \u0130lk birka\u00e7 bile\u015fen, \u00fcr\u00fcn\u00fcn i\u00e7eri\u011fi hakk\u0131nda \u00f6nemli bir fikir verir.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Porsiyon bilgisi\u00a0<\/strong>nas\u0131l anla\u015f\u0131l\u0131r? Porsiyon bilgisi \u00fcr\u00fcn\u00fcn ka\u00e7 porsiyon i\u00e7erdi\u011fi ve porsiyon ba\u015f\u0131na d\u00fc\u015fen miktarlar hakk\u0131nda fikir verir.\u00a0Etikette yer alan besin de\u011ferleri genellikle bir porsiyon i\u00e7in verilmi\u015ftir; ancak t\u00fcm paketi t\u00fcketti\u011finizde bu de\u011ferlerin iki veya \u00fc\u00e7 kat\u0131na \u00e7\u0131kabilece\u011fini unutmay\u0131n.<\/p>\n\n\n\n Etiketlerdeki E kodlar\u0131<\/strong>: \u00dcr\u00fcnlerde bulunan E-kodlar\u0131 katk\u0131 maddelerini ifade eder. E kodlar\u0131, g\u0131dalara kat\u0131lan katk\u0131 maddelerinin s\u0131n\u0131fland\u0131r\u0131lmas\u0131 i\u00e7in kullan\u0131lan bir sistemdir. K\u0131saca, katk\u0131 maddelerini temsil eden kodlard\u0131r ve Avrupa Birli\u011fi taraf\u0131ndan d\u00fczenlenmi\u015ftir. Her E kodu belirli bir katk\u0131 maddesi t\u00fcr\u00fcne kar\u015f\u0131l\u0131k gelir. \u00d6zellikle alerjen veya intolerans durumlar\u0131n\u0131z varsa, bu maddelerin ne anlama geldi\u011fini bilmek \u00f6nemlidir.<\/p>\n\n\n\n Alerjen maddeler<\/strong>: Alerjen bilgisi de hayati \u00f6nem ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Avrupa Birli\u011finde oldu\u011fu gibi \u00fclkemizde de en yayg\u0131n rastlanan 14 g\u0131da alerjen bilgisinin t\u00fcketiciye verilmesi zorunludur. Bunlar g\u0131dan\u0131n etiketinde \u201c\u2026 i\u00e7erir\u201d \u015feklinde ayr\u0131ca ya da kal\u0131n\/italik \u015fekilde yaz\u0131l\u0131r. A\u015fa\u011f\u0131daki posterde bu alerjenlerin neler oldu\u011funu g\u00f6rebilirsiniz.<\/p>\n\n\n\n \u0130\u00e7indekiler k\u0131sm\u0131ndaki baz\u0131 kelimelerin kal\u0131n yaz\u0131lmas\u0131n\u0131n nedeni alerjen bildirimlerini belirtmek i\u00e7indir. Bir g\u0131dan\u0131n b\u00fct\u00fcn bile\u015fenlerinin alerji veya intoleransa yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 durumlarda alerjiye veya intoleransa yol a\u00e7an maddelerin t\u00fcm\u00fc bile\u015fenler listesinde farkl\u0131 yaz\u0131 tipi, stili veya arka plan rengi vb. yollarla vurgulanabilece\u011fi gibi t\u00fcm bile\u015fenlerin alerjen oldu\u011funa dair bir ifade de vurgulu bir \u015fekilde yaz\u0131labilir.<\/a><\/p>\n\n\n\n “Eser miktarda” ifadesi, bir g\u0131dada \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fck d\u00fczeyde, iz olarak bulunan maddeleri ifade eder. \u00dcr\u00fcn\u00fcn ana bile\u015feni olmamakla birlikte, \u00fcretim s\u00fcrecinde \u00e7apraz bula\u015fma yoluyla veya ayn\u0131 \u00fcretim hatt\u0131nda farkl\u0131 \u00fcr\u00fcnler \u00fcretilirken bir g\u0131daya \u00e7ok az miktarda alerjen veya ba\u015fka bir bile\u015fen ge\u00e7ebilir. Bu durumda, bu bile\u015fenler “eser miktarda” olarak belirtilir. Alerji veya intoleransa yol a\u00e7an madde veya \u00fcr\u00fcnlerin olas\u0131 ve istem d\u0131\u015f\u0131 varl\u0131\u011f\u0131 sebebi ile \u201ciz\/eser miktarda \u2026.. i\u00e7erebilir\u201d \u015feklinde, kapsaml\u0131 bir risk de\u011ferlendirmesi sonucu bula\u015fman\u0131n ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olmas\u0131 halinde iste\u011fe ba\u011fl\u0131 olarak kullan\u0131lan terimdir.<\/a><\/p>\n\n\n\n T\u00fcrk G\u0131da Kodeksi’ne g\u00f6re g\u0131dalar\u00a0onayl\u0131<\/em>\u00a0veya\u00a0kay\u0131tl\u0131<\/em>\u00a0olarak iki farkl\u0131 \u015fekilde de\u011ferlendirilebilir. Bu iki terim aras\u0131nda temel fark, \u00fcr\u00fcnlerin \u00fcretim s\u00fcre\u00e7lerinin denetim kapsam\u0131d\u0131r:\u00a0Onayl\u0131 G\u0131dalar<\/strong>: Baz\u0131 y\u00fcksek riskli \u00fcr\u00fcn gruplar\u0131 i\u00e7in \u00fcretim tesislerinin\u00a0onaylanmas\u0131<\/strong>\u00a0gerekir. \u00d6rne\u011fin, s\u00fct \u00fcr\u00fcnleri, et ve et \u00fcr\u00fcnleri gibi mikrobiyolojik risk ta\u015f\u0131yan g\u0131dalar, T\u00fcrk G\u0131da Kodeksi gere\u011fi Bakanl\u0131k taraf\u0131ndan verilen onay \u015fartlar\u0131na tabidir. Bu, tesislerin d\u00fczenli olarak denetlendi\u011fi, hijyen ve g\u00fcvenlik kriterlerine uygun oldu\u011funun belgelendi\u011fi anlam\u0131na gelir.\u00a0Kay\u0131tl\u0131 G\u0131dalar<\/strong>: Di\u011fer g\u0131da \u00fcr\u00fcnlerinde ise\u00a0kay\u0131tl\u0131<\/strong>\u00a0olma zorunlulu\u011fu vard\u0131r. Bu g\u0131dalarda \u00fcretici firma, \u00fcretim yerine dair Bakanl\u0131\u011fa kay\u0131t yapt\u0131r\u0131r, ancak \u00fcretim onay\u0131 zorunlu de\u011fildir. Kay\u0131tl\u0131 g\u0131dalar da yasal d\u00fczenlemelere uygun olarak \u00fcretilmelidir; ancak tesis baz\u0131nda onaylanm\u0131\u015f \u00f6zel bir denetimden ge\u00e7meleri gerekmez.Bu sistemle, t\u00fcketicinin g\u00fcvenli g\u0131daya ula\u015fmas\u0131 i\u00e7in iki kademeli bir kontrol mekanizmas\u0131 uygulanmaktad\u0131r. Bir \u00fcr\u00fcn\u00fcn onayl\u0131\/kay\u0131tl\u0131 olmas\u0131, yasal ve g\u00fcvenlik standartlar\u0131na uygun \u00fcretildi\u011fi anlam\u0131na gelir; ancak bu, o \u00fcr\u00fcn\u00fcn herkes i\u00e7in “sa\u011fl\u0131kl\u0131” veya “uygun” oldu\u011funu garanti etmez. \u00c7\u00fcnk\u00fc her bireyin sa\u011fl\u0131k durumu ve ki\u015fisel ihtiya\u00e7lar\u0131 farkl\u0131d\u0131r. Ki\u015finin sa\u011fl\u0131k durumu, alerjileri, intoleranslar\u0131 veya \u00f6zel diyet gereksinimleri, bir g\u0131dan\u0131n kendisi i\u00e7in uygun olup olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 belirler. \u00d6rne\u011fin, gluten veya laktoz i\u00e7eren bir \u00fcr\u00fcn, gl\u00fcten intolerans\u0131 veya laktoz duyarl\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan bir birey i\u00e7in uygun olmayabilir. \u00d6te yandan mevzuata uygun \u00fcretilmi\u015f olsa da i\u00e7eri\u011findeki \u015feker, tuz ve doymu\u015f ya\u011f oranlar\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir diyet i\u00e7in \u00f6nerilen seviyelerin \u00fczerinde olmamas\u0131 i\u00e7in porsiyon bilgileri kontrol edilerek t\u00fcketilmelidir. Baz\u0131 katk\u0131 maddeleri ve koruyucular g\u0131dalarda yasal olarak kullan\u0131labilir; ancak baz\u0131 t\u00fcketiciler bunlar konusunda hassas olabilir ve etiket okumas\u0131 kendi hassasiyetine g\u00f6re se\u00e7im yapabilmesini sa\u011flar.<\/a><\/p>\n\n\n\n Marketteki meyve-sebzeler 5957 Say\u0131l\u0131 Sebze ve Meyveler \u0130le Yeterli Arz Ve Talep Derinli\u011fi Bulunan Di\u011fer Mallar\u0131n Ticaretinin D\u00fczenlenmesi Hakk\u0131nda Kanun ile denetlenmektedir. T\u0131pk\u0131 etiketli g\u0131dada oldu\u011fu gibi bu \u00fcr\u00fcnlerin de g\u0131da g\u00fcvenli\u011fine uygun \u015fekilde sat\u0131lmas\u0131 gerekmektedir. G\u0131da, Tar\u0131m ve Hayvanc\u0131l\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131, bu Kanun kapsam\u0131nda mallar\u0131n kalitesine, standard\u0131na ve g\u0131da g\u00fcvenilirli\u011fine ili\u015fkin gerekli denetimleri yapmakla g\u00f6revli ve yetkilidir. Sa\u011fl\u0131k Bakanl\u0131\u011f\u0131n\u0131n, genel sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n korunmas\u0131 ve hijyen ile ilgili olarak di\u011fer mevzuattan kaynaklanan g\u00f6rev ve yetkileri sakl\u0131d\u0131r.23 (5) Belediyeler, yetki alanlar\u0131yla s\u0131n\u0131rl\u0131 olmak kayd\u0131yla bu Kanun ve ilgili y\u00f6netmelik h\u00fck\u00fcmleri ile Bakanl\u0131k d\u00fczenlemeleri \u00e7er\u00e7evesinde gerekli denetim ve uygulamalar\u0131 yapmakla g\u00f6revli ve yetkilidir. Denetim yapmakla g\u00f6revli, yetkili belediye personelinin talebi \u00fczerine, kolluk kuvvetlerince gerekli yard\u0131m sa\u011flan\u0131r. Ancak etiketi olmayan, a\u00e7\u0131kta kontrols\u00fcz olarak sat\u0131lan, merdivenalt\u0131 \u00fcretim tabir edilen \u00fcr\u00fcnlerden ka\u00e7\u0131n\u0131lmal\u0131d\u0131r. Bunlar kalite kontrol sistemi i\u00e7erisinde \u00fcretilmeyen, \u00fcretim ve saklama a\u015famalar\u0131nda hijyen standartlar\u0131na genelde uyulmayan riskli \u00fcr\u00fcnlerdir.<\/a><\/p>\n\n\n\n E kodlar\u0131na dair sosyal medyada\u00a0bir\u00e7ok iddia yer al\u0131yor, hatta \u00f6yle ki baz\u0131lar\u0131 ‘asla yemeyin, asla almay\u0131n’ d\u00fczeyinde uyar\u0131larda bulunuyor. G\u0131da m\u00fchendisi Akda\u011f, ‘kimyasal deyince korkmamak gerekir’ dedi:<\/p>\n\n\n\n G\u0131da katk\u0131lar\u0131n\u0131n T\u00fcrk G\u0131da Kodeksi\u2019ndeki tan\u0131m\u0131 \u201cbesleyici de\u011feri olsun veya olmas\u0131n, tek ba\u015f\u0131na g\u0131da olarak t\u00fcketilmeyen ve g\u0131dan\u0131n karakteristik bile\u015feni olarak kullan\u0131lmayan, teknolojik bir ama\u00e7 do\u011frultusunda \u00fcretim, muamele, i\u015fleme, haz\u0131rlama, ambalajlama, ta\u015f\u0131ma veya depolama a\u015famalar\u0131nda g\u0131daya ilave edilmesi sonucu kendisinin ya da yan \u00fcr\u00fcnlerinin, do\u011frudan ya da dolayl\u0131 olarak o g\u0131dan\u0131n bile\u015feni olmas\u0131 beklenen maddeler\u201d \u015feklindedir. G\u0131da katk\u0131lar\u0131, g\u0131dam\u0131z\u0131 insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131 etkileyen mikroplardan ve oksidasyondan korumak, g\u0131dam\u0131z\u0131n besleyici de\u011ferini, duyusal \u00f6zelliklerini (tat, koku, renk, doku<\/strong>) korumak ve geli\u015ftirmek gibi ama\u00e7larla kullan\u0131lmaktad\u0131r. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde y\u0131llarca s\u00fcren \u00e7ok kapsaml\u0131 bilimsel ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n ard\u0131ndan uluslararas\u0131 otoritelerin onay\u0131ndan ge\u00e7en g\u0131da katk\u0131lar\u0131, insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131n\u0131n korunmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan en s\u0131k\u0131 denetlenen kimyasallard\u0131r.\u00a0Kimyasal deyince korkmamak gerekir \u00e7\u00fcnk\u00fc do\u011fadaki her \u015fey kimyasallardan olu\u015fur. \u00d6rne\u011fin su, H2O form\u00fcl\u00fcne sahip bir kimyasald\u0131r.<\/strong><\/a><\/p>\n\n\n\n Modern t\u0131bb\u0131n babas\u0131 Paracelsus\u2019un s\u00f6yledi\u011fi gibi \u201cHer madde zehirdir, ilac\u0131 zehirden ay\u0131ran dozdur\u201d. Asl\u0131nda bu tam da atalar\u0131m\u0131z\u0131n s\u00f6yledi\u011fi gibi \u201caz\u0131 karar fazlas\u0131 zarar\u201d ifadesiyle uyu\u015fur. Bu nedenle \u00f6ncelikle incelenen katk\u0131 i\u00e7in en hassas deney hayvan\u0131nda ya\u015fam boyu t\u00fcketildi\u011finde Olumsuz Etki G\u00f6zlemlenmeyen Seviye (NOAEL) belirlenir; \u00fczerine bir de g\u00fcvenlik fakt\u00f6r\u00fc konarak Kabul Edilebilir G\u00fcnl\u00fck Al\u0131m (ADI) seviyesi bulunur. Bu NOEL\u2019in 100\u2019de 1\u2019idir. T\u00fcm bu ara\u015ft\u0131rmalar\u0131n D\u00fcnya Sa\u011fl\u0131k \u00d6rg\u00fct\u00fc (WHO) ile Birle\u015fmi\u015f Milletler G\u0131da Tar\u0131m \u00d6rg\u00fct\u00fc (FAO)\u2019n\u00fcn ortakla\u015fa olu\u015fturdu\u011fu uzmanlar komitesi JECFA\u2019n\u0131n de\u011ferlendirmesinden ge\u00e7mektedir. JECFA\u2019n\u0131n belirledi\u011fi kurallar ayr\u0131ca Avrupa G\u0131da G\u00fcvenli\u011fi Otoritesi (EFSA) ve ABD G\u0131da ve \u0130la\u00e7 Dairesi (FDA) gibi uluslararas\u0131 g\u0131da ve sa\u011fl\u0131k otoritelerinin de g\u00f6r\u00fc\u015f birli\u011fi olmas\u0131 durumunda ilgili g\u0131da katk\u0131s\u0131n\u0131n kullan\u0131m\u0131na izin verilir. E kodlar\u0131 i\u015fte t\u00fcm bu s\u00fcre\u00e7lerden ba\u015far\u0131yla ge\u00e7mi\u015f olan kullan\u0131m\u0131 g\u00fcvenli g\u0131da katk\u0131lar\u0131na verilen kodlard\u0131r ve E harfi \u201cEurope (Avrupa)\u2019n\u0131n ba\u015f harfinden gelir.<\/a><\/p>\n\n\n\n E kodlar\u0131na kar\u015f\u0131 olu\u015fan korkunun kemofobi, yani kimyasal korkusundan kaynakland\u0131\u011f\u0131n\u0131 san\u0131yorum. Bilimsel bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131yla kemofobi, \u201cklinik bir rahats\u0131zl\u0131k de\u011fil, ger\u00e7ek d\u0131\u015f\u0131 bir \u00f6nyarg\u0131\u201d olarak tan\u0131mlan\u0131r. Maalesef katk\u0131 maddelerine kar\u015f\u0131 olu\u015fan bilgi kirlili\u011fi nedeniyle t\u00fcketicilere katk\u0131 maddeleri \u00f6c\u00fc gibi g\u00f6sterilmektedir. G\u0131dalarda kullan\u0131m\u0131na izin verilen kimyasallar\u0131n her t\u00fcrl\u00fc testten ge\u00e7irilmesi onlar\u0131n tek avantaj\u0131 de\u011fildir. Bunlar ayr\u0131ca do\u011fal kaynaklarda bulunabilecek baz\u0131 kirletici unsurlardan ve toksik maddelerden ar\u0131nd\u0131r\u0131larak g\u00fcvenilir hale getirilir. Dahas\u0131, etken maddesi belirlenerek izole edilebilir; b\u00f6ylelikle tam da gereken dozda ve beraber bulundu\u011fu di\u011fer maddelerle olas\u0131 etkile\u015fimlerinin yaratabilece\u011fi olumsuzluklardan muaf olarak kullan\u0131labilir.<\/a><\/p>\n\n\n\n Son T\u00fcketim Tarihi (STT), mikrobiyolojik a\u00e7\u0131dan kolay bozulabilen ve bu nedenle insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan k\u0131sa s\u00fcre i\u00e7erisinde tehlike olu\u015fturmas\u0131 muhtemel olan g\u0131dalar\u0131n t\u00fcketilebilece\u011fi son tarihtir. Son t\u00fcketim tarihi ge\u00e7mi\u015f \u00fcr\u00fcnlerin kullan\u0131lmas\u0131 uygun de\u011fildir. Ayr\u0131ca mevzuat gere\u011fi Son t\u00fcketim tarihi (STT) ge\u00e7mi\u015f \u00fcr\u00fcnlerin sat\u0131\u015f\u0131 mevzuat gere\u011fi yasakt\u0131r. Tavsiye Edilen T\u00fcketim Tarihi (TETT) ise uygun \u015fekilde muhafaza edildi\u011finde, g\u0131dan\u0131n kendine has \u00f6zelliklerini korudu\u011fu s\u00fcreyi g\u00f6steren tarihi ifade etmektedir. Bu tarih, son t\u00fcketim tarihinden farkl\u0131 olarak g\u0131dan\u0131n; tazelik, tat, aroma gibi duyusal \u00f6zelliklerine dayanarak belirlenmektedir. Tavsiye Edilen T\u00fcketim Tarihi (TETT) ge\u00e7mi\u015f \u00fcr\u00fcnler tat, koku, g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f gibi bozulmalar\u0131n olmamas\u0131 ko\u015fulu ile piyasada bulunabilir. Tavsiye edilen t\u00fcketim tarihi ge\u00e7mi\u015f g\u0131dalar\u0131n insan t\u00fcketimine uygunlu\u011fu g\u0131da i\u015fletmecilerinin sorumlulu\u011funda olup Bakanl\u0131\u011f\u0131m\u0131zca bu kapsamda da denetimler yap\u0131lmaktad\u0131r.<\/a><\/p>\n\n\n\n Ta\u011f\u015fi\u015f; \u201c\u00fcr\u00fcnlere temel \u00f6zelli\u011fini veren \u00f6\u011felerin ve besin de\u011ferlerinin tamam\u0131n\u0131n veya bir b\u00f6l\u00fcm\u00fcn\u00fcn mevzuata ayk\u0131r\u0131 olarak \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131n\u0131 veya miktar\u0131n\u0131n de\u011fi\u015ftirilmesini veya ayn\u0131 de\u011feri ta\u015f\u0131mayan ba\u015fka bir maddenin, o madde yerine ayn\u0131 maddeymi\u015f gibi kat\u0131lmas\u0131\u2019\u2019 olarak belirtilir. Taklit ise; \u201c\u00fcr\u00fcnlerin, \u015fekil, bile\u015fim ve nitelikleri itibar\u0131yla yap\u0131s\u0131nda bulunmayan \u00f6zelliklere sahip gibi veya ba\u015fka bir \u00fcr\u00fcn\u00fcn ayn\u0131s\u0131ym\u0131\u015f gibi g\u00f6stermek\u2019\u2019 olarak tan\u0131mlanmaktad\u0131r. K\u0131saca bunlar g\u0131da hileleri veya kas\u0131ts\u0131z hatalardan kaynaklanan yanl\u0131\u015flard\u0131r.<\/a><\/p>\n\n\n\n Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131n taklit \u00fcr\u00fcnler listesini a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131n ard\u0131ndan, g\u0131da \u00fcr\u00fcnleri daha da yo\u011fun bir \u015fekilde mercek alt\u0131na al\u0131nd\u0131. Son d\u00f6nemde marketlerde paketlerinde\u00a0b\u00f6cek\/sinek olan \u00fcr\u00fcnler g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor. Bunun sebebi ne?<\/p>\n\n\n\n Bir g\u0131dan\u0131n b\u00f6ceklenmesi\/sineklenmesi \u00fcretim tesislerindeki hijyen ko\u015fullar\u0131n\u0131n yetersiz olmas\u0131, paketleme s\u0131ras\u0131nda gerekli \u00f6nlemlerin al\u0131nmamas\u0131 gibi fakt\u00f6rlerden; depolama ko\u015fullar\u0131ndaki sorunlar: \u00fcr\u00fcnlerin depoland\u0131\u011f\u0131 yerlerde uygun s\u0131cakl\u0131k ve nem kontrol\u00fcn\u00fcn sa\u011flanmamas\u0131, b\u00f6ceklerin \u00fcremesi ve \u00fcr\u00fcnlere bula\u015fmas\u0131; ta\u015f\u0131ma s\u0131ras\u0131nda olu\u015fan hasarlardan, \u00fcr\u00fcnlerin \u00fcretim tesisinden markete ta\u015f\u0131nmas\u0131 s\u0131ras\u0131nda ambalajlar\u0131n zarar g\u00f6rmesi gibi, marketlerin depo ve raflar\u0131nda hijyen kurallar\u0131na tam olarak uyulmamas\u0131, \u00fcr\u00fcnlerin a\u00e7\u0131kta b\u0131rak\u0131lmas\u0131 gibi durumlar da bu soruna neden olabilir.<\/a><\/p>\n\n\n\n G\u0131da etiketleri ya da g\u0131dan\u0131n kendisine y\u00f6nelik ya\u015fanan probleme ili\u015fkin ne yap\u0131labilir? Nereye dan\u0131\u015f\u0131labilir?<\/p>\n\n\n\n T\u00fcketicilerin \u201cg\u0131da\u201d ile ilgili her t\u00fcrl\u00fc \u015fik\u00e2yet ve talebi, T\u00fcrkiye\u2019nin her yerinden Alo174 G\u0131da Hatt\u0131 \u00c7a\u011fr\u0131 Merkezine bildirebilirler. Bu \u00e7a\u011fr\u0131 merkezi taraf\u0131ndan al\u0131nan ihbar ve \u015fik\u00e2yetler web tabanl\u0131 yaz\u0131l\u0131mlar sayesinde i\u00e7eri\u011fine g\u00f6re Tar\u0131m ve Orman Bakanl\u0131\u011f\u0131\u2019na iletilmektedir. Yap\u0131lan de\u011ferlendirme ve denetim sonucu yap\u0131lan i\u015flemler ile ilgili bilgiler ayn\u0131 web yaz\u0131l\u0131m\u0131na kaydedilmekte ve T.C. Kimlik numaras\u0131 kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda ba\u015fvuruda bulunan ki\u015fiye ba\u015fvuru takip numaras\u0131 verilmektedir. Bir di\u011fer adres C\u0130MER (Cumhurba\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 \u0130leti\u015fim Merkezi)<\/strong>\u2019dir. G\u0131da etiketleri veya \u00fcr\u00fcn kalitesine ili\u015fkin \u015fikayetler, C\u0130MER arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla da iletilebilir. C\u0130MER, vatanda\u015flar\u0131n kamu kurumlar\u0131na do\u011frudan \u015fikayetlerini ula\u015ft\u0131rabilece\u011fi bir platformdur ve online olarak ba\u015fvuru yap\u0131labilir. Ayrca T\u00fcketici Hakem Heyetleri<\/strong>; etikette yanl\u0131\u015f bilgi, yan\u0131lt\u0131c\u0131 reklam ya da kalitesiz \u00fcr\u00fcn gibi t\u00fcketiciyi yan\u0131lt\u0131c\u0131 durumlar i\u00e7in, il ve il\u00e7elerde bulunan T\u00fcketici Hakem Heyetleri\u2019ne ba\u015fvurarak \u015fikayet\u00e7i olabilirsiniz. Ayr\u0131ca, \u00fcr\u00fcnle ilgili iade veya tazminat gibi talepleriniz varsa, bu heyetler arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla \u00e7\u00f6z\u00fcm arayabilirsiniz. Belediye Zab\u0131ta Birimleri<\/strong> de marketlerde veya sat\u0131\u015f noktalar\u0131nda hijyen eksiklikleri veya etiket sorunlar\u0131 gibi durumlarda, belediyelerin zab\u0131ta birimleri de yetkilidir. Zab\u0131ta birimleri, yerel denetim yaparak gerekli uyar\u0131 ve cezalar\u0131 uygulayabilir.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Tar\u0131m Bakanl\u0131\u011f\u0131’n\u0131n haftalard\u0131r sahte \u00fcr\u00fcn listesi yay\u0131nlamas\u0131n\u0131n ard\u0131ndan g\u0131da \u00fcr\u00fcnleri mercek alt\u0131nda. G\u0131da etiketleri \u00fczerinde yazanlar ne anlama geliyor, g\u0131da etiketlerini nas\u0131l okumal\u0131? G\u0131da M\u00fchendisi Ebru Akda\u011f etiket okumada ilk 6 ad\u0131m\u0131 anlatt\u0131, g\u0131dalara kat\u0131lan katk\u0131 maddeleri hakk\u0131nda do\u011fru bilinen yanl\u0131\u015flar\u0131 anlatt\u0131. G\u0131da etiketleri nas\u0131l okunur, son kullanma tarihi ve tavsiye edilen t\u00fcketim tarihi aras\u0131nda nas\u0131l bir fark …<\/p>\nG\u0131da etiketi nas\u0131l okunur?<\/h2>\n\n\n\n
\u0130\u00e7indekiler k\u0131sm\u0131nda baz\u0131 kelimeler neden daha kal\u0131n (bold) yaz\u0131l\u0131r?<\/h2>\n\n\n\n
Eser miktarda ne demek?<\/h2>\n\n\n\n
G\u0131da etiketlerini neden okumal\u0131y\u0131z, zaten onayl\u0131 \u00fcr\u00fcnler de\u011fil mi?<\/h2>\n\n\n\n
Etiketi olmayan g\u0131dalar nas\u0131l denetleniyor?<\/h3>\n\n\n\n
G\u0131da ambalajlar\u0131ndaki E kodlar\u0131 ne anlama gelir?<\/h2>\n\n\n\n
E kodundaki E ne demek?<\/h2>\n\n\n\n
Kemofobi nedir?<\/h2>\n\n\n\n
TETT ile SKT aras\u0131nda ne fark var?<\/h2>\n\n\n\n
Taklit ve ta\u011f\u015fi\u015f \u00fcr\u00fcn ne demek?<\/h2>\n\n\n\n
Marketteki \u00fcr\u00fcnlerce neden b\u00f6cek-sinek \u00e7\u0131k\u0131yor?<\/h2>\n\n\n\n
ALO 174 G\u0131da Hatt\u0131<\/h2>\n\n\n\n