11.02.2024

Almanya’da, yeni yasa ile doktor raporu ve mahkeme kararı olmadan ‘cinsiyet değişikliği’ yapılabilecek

Almanya’da 1 Kasım Cuma günü yürürlüğe girecek yeni yasayla yetişkinler, doktor raporu ve mahkeme onayı olmadan isim ve cinsiyet değişikliği yapabilecek.

Almanya Federal Meclisi’nin 12 Nisan’da kabul ettiği “Kendi Kaderini Tayin Hakkı Yasası”, trans bireylerin cinsiyet kimliklerini resmi olarak tanıma ve değiştirme sürecini kolaylaştıracak tepkilere neden olan bir adım olarak değerlendiriliyor. Yeni yasa, ismini ya da cinsiyetini değiştirmek isteyen herkes için geçerli olacak. 18 yaşından büyük bireyler, nüfus müdürlüğüne başvurarak kayıtlarını erkek, kadın ya da Alman yasalarındaki “üçüncü cinsiyet” olarak değiştirebilecek. Kişiler ayrıca bürokratik tüm işlemlerde cinsiyetle ilgili herhangi bir kaydın bulunmamasını da talep edebilecek.

Yasanın amaçlarından biri, cinsiyet değiştirmiş kişilere karşı ayrımcılığı önlemek. Örneğin, pozitif ayrımcılıktan yararlanmak isteyen bir kadın, kendini erkek olarak yazdırabilecek ve yasalar önünde ona erkek gibi davranılacak. Yasa gereği, cinsiyet ve isim değişimi yılda sadece bir kez yapılabilirken, bazı özel durumlarda birden fazla kez değiştirme imkânı da olacak. Cinsiyetini ve adını değiştiren kişiye, eski adıyla hitap edenlere 10 bin Euro’ya kadar para cezası kesilebilecek. Bir iş başvurusu sürecinde kişinin eski isminin ya da cinsiyetinin araştırılması da cezai işleme neden olabilecek.

Bir erkeğin kendini kadın olarak yazdırıp spor müsabakalarına katılıp katılmayacağına ilgili spor branşlarının üst yapıları karar verecek. Tuvalet, yüzme havuzu ve sauna gibi alanlarda cinsiyet değiştirenlerin hangi bölümleri kullanabileceğine de ilgili kurum ya da tesis karar verecek. Bu arada sığınmacılar, oturma izinleri iki ay içinde sona ermediği takdirde, kimliklerindeki cinsiyet hanesinde değişiklik yapılması için başvuruda bulunabilecek.

14-18 yaş arasındaki gençler ise ebeveynlerinin veya yasal vasilerinin onayı ile başvuru yapabilecek. 14 yaşından küçük çocuklar için başvurular ebeveyn veya vasileri tarafından yapılmak zorunda olacak. Yasa ile birlikte, cinsiyet değişikliği başvurularında istenen doktor raporu ve mahkeme onayı zorunluluğu kaldırılırken, cinsiyet değişikliği için ameliyata gerek olmayacak.

Mevcut “Cinsiyet Değiştirme-Transseksüel Yasası”na göre, cinsiyetini değiştirmek isteyenler, en az iki psikologdan rapor getirmek ve ayrıntılı özel sorulara yanıt vermek zorundaydı.

Daha önce İsviçre, İrlanda, Belçika, Portekiz ve Norveç benzer uygulamalara başlarken, 2022 yılında İspanya, 16 yaşından itibaren sadece nüfus idaresine başvuru yaparak kimliklerinde cinsiyet değişikliği yapılmasını sağlayan bir yasaya onay verdi. İsveç Parlamentosu da 17 Nisan 2024’te insanların yasal cinsiyetlerini değiştirmelerini kolaylaştıracak bir yasayı kabul etti.

ABD’de cinsiyet değiştirmek yasal olarak mümkün. Ancak süreç eyaletten eyalete farklılık gösteriyor. Çoğu eyalette doğum belgesi ve ehliyet gibi kimlik belgelerinde cinsiyet değişikliği yapılabiliyor. Bazı eyaletler ise cinsiyet değişikliği için tıbbi veya psikolojik tedavi görüldüğüne dair sağlık yetkililerinden belge talep ediliyor.

ABD’de cinsiyet değiştirmek yasal olarak mümkün. Ancak süreç eyaletten eyalete farklılık gösteriyor. Çoğu eyalette doğum belgesi ve ehliyet gibi kimlik belgelerinde cinsiyet değişikliği yapılabiliyor. Bazı eyaletler ise cinsiyet değişikliği için tıbbi veya psikolojik tedavi görüldüğüne dair sağlık yetkililerinden belge talep ediliyor.