Taliban’ın Afganistan’daki yönetimi devralmasıyla eski Kabil yönetimi yetkililerinin Tacikistan ve Özbekistan’a kaçırdığı hava araçlarının son durumuna dair tartışmalar sürüyor.

Afganistan’daki İslam Emirliği yönetimi, hava araçlarının Afganistan’a ve Afgan halkına ait olduğunu belirtiyor ve söz konusu hava araçlarının ülkeye iade edilmesini istiyor.

Taliban’ın Kabil’e ayak basmasıyla eski hükümete bağlı hava kuvvetleri pilotları, 46 adet hava aracını Özbekistan’a ve Tacikistan’a kaçırmıştı.

ABD, eski Kabil yönetimi döneminde iki ülkeye kaçırılan herhangi bir askeri hava aracını İslam Emirliği’ne teslim etmeyeceğini söylüyor.

Özbekistanlı yetkililer ise bu hava araçlarının ABD’nin malı olduğunu, bu sebeple Afganistan’a iade edilemeyeceğini savunuyor.

Son olarak ABD’li yetkililerin hava araçlarının durumuna dair Özbekistan ve Tacikistan ile iletişime geçtiği bildiriliyor.

Politico’nun ABD Savunma Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Amerikalı yetkililer, Afganistan’dan çekilmelerinden bu yana tam olarak erişim sağlayamadıkları bölgedeki hakimiyetlerini geri kazanmaya çalışıyor.

ABD’nin halihazırda ‘ufuk ötesi’ strateji kapsamında Afganistan’da insansız hava araçları uçuşu yaptığı biliniyor.

ABD bölgede var olma peşinde
Amerikalı yetkililerse son olarak ABD’nin bölgedeki varlığını geri kazanmak amacıyla hava araçlarının kaçırıldığı iki ülke yetkilileriyle görüşmeler gerçekleştiriyor.

Bu kapsamda ABD’nin hava araçlarının uçup uçmadığına dair bir test yapmayı planladığı aktarılıyor.

Ayrıca ABD’nin bölgede sınır güvenliği ve “terörle mücadele” konuları üzerinde güvenlik iş birliğini derinleştirmek amacıyla gayri resmi bir anlaşma çerçevesinde Özbek ve Tacik yönetimlerine bu hava araçlarını teslim etmesi hedefleniyor.

Anlaşmanın uzun vadede artırılmış istihbarat paylaşımını ve Afganistan’daki “terör faaliyetlerini” gözetlemek amacıyla bu ülkelerde üs kurmayı da içerebileceği bildiriliyor.

Her iki ülkenin de hava araçlarını ellerinde tutmaya istekli olduğunu ifade eden ABD Savunma Bakanlığı yetkilisine göre, ABD, şu an için Orta Asya’da bir üs kurma arayışında değil.

Şu an için anlaşmanın daha çok istihbarat yönünden şekilleneceği üzerinde duruluyor. Özbek ve Tacik hükümetlerinin Afganistan’daki “terör ağları” hakkında sahip olduğu bilgileri ABD ile paylaşmasının daha olası olduğu düşünülüyor.

ABD geçmiş yıllarda Özbekistan ve Tacikistan ile askeri alanda birtakım anlaşamalar yapmıştı. Ancak bu anlaşmalar, Rusya’nın bu ülkelere olan tesiri sebebiyle ileri boyutlara ulaşmamıştı.