Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ağustos ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. TÜİK’e göre Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık yüzde 2,47 arttı, yıllık enflasyon ise yaklaşık 10 puan azalarak yüzde 51,97’ye geriledi.
Bağımsız araştırma kuruluşu ENAG’a göre ise enflasyon Ağustos ayında yüzde 3,47 arttı, E-TÜFE’nin son 12 aylık artışı ise yüzde 90,35 olarak gerçekleşti.
Reuters haber ajansının anketine katılan ekonomistler, TÜFE’nin konutlarda kullanılan doğalgaza yapılan zammın ardından Ağustos ayında aylık yüzde 2,64 artmasını, yıllık olarak ise baz etkisinin katkısıyla düşüşünü sürdürmesi ve yüzde 52,2 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyordu.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Enflasyon konusunda elde ettiğimiz pozitif sonuçların refah seviyesi ve gelir dağılımı üzerindeki etkilerini de önümüzdeki dönemde görmeye başlayacağız” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Yıllık enflasyon ve aylık gıda fiyatlarındaki değişime dikkati çeken Şimşek, “Dezenflasyon belirginleşiyor. Yıllık enflasyon son 3 ayda 23,5 puan gerileyerek yüzde 52 gerçekleşti” ifadelerini kullandı.
Ekonomistler ne diyor?
BBC Türkçe‘ye konuşan iktisatçı Hayri Kozanoğlu, TÜİK enflasyonundaki yüzde 10’luk düşüşe rağmen enflasyonda istenilen ivmenin yakalanamadığını söyledi.
Kozanoğlu, “Enflasyonda baz etkisi hikayesinin sonuna gelindiğini düşünüyorum” dedi ve ekledi:
“Haziran ve Temmuz’daki artış devreden çıkınca manşet enflasyonda belirgin bir düşüş görünüyor. Ama bu, dezenflasyon programının istenilen rotada olduğu anlamına gelmiyor.”
Kozanoğlu, enflasyonun yıl sonunda yüzde 48,7 çıkacağını hesapladığını, düşüş kaydedilse dahi mevcut tempo ile enflasyonun seneyi yüzde 30’un üzerinde kapatacağını düşündüğünü ifade etti.
Kozanoğlu, özellikle konut ve eğitimdeki artışlara dikkat çekti ve sözlerine şöyle devam etti:
“Dar gelirli, emekli, askeri ücretliler özellikle barınma, konut ve ulaştırma gibi zaruri ihtiyaçlar açısından sıkışmış durumda. Bunlarda da fiyat artışları manşet enflasyonun üzerinde seyretti hep… Böyle olunca dar gelirli insanlar hayatın eğitim, kültür, turizm gibi diğer olanaklarından yararlanamıyor.”
Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Profesör Doktor Şenol Babuşçu ise TÜİK, ENAG ve İTO’nun enflasyon hesaplamaları arasındaki farka dikkat çekti.
Babuşçu, X paylaşımında “Enflasyon hesaplamaları arasındaki fark yıllıkta yüzde 38,38’e ulaştı” dedi.
Başka bir paylaşımında ise Ağustos 2024 enflasyon enflasyonunun, son 61 yılın Ağustos ayı ortalamasının yüzde 0,95 üzerinde olduğunu vurguladı.
ENAG Direktörü Profesör Veysel Ulusoy yaptığı paylaşımda “Fiyatlar arttı, enflasyon düştü. Başardık” ifadelerini kullandı.
Finansal Piyasalar yöneticisi İris Cibre, konut ve eğitim enflasyonlarındaki artışa dikkat çekti.
Cibre, “Artık biri şu okul işine bir el atsa iyi olacak. Özel okulların fiyat artışları fahiş ve öğretmenlerin ise bu artışlardan faydalanmadığına eminim” dedi.
Ekonomist Mustafa Sönmez de eğitim, konut ve dışarıda yemek yeme masraflarındaki yıllık artışı vurguladı, eğitimdeki artış için “acizlik örneği” dedi.
Yıl sonu tahminleri
Eski Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) Başekonomisti ve Bilkent Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Kara, X üzerinden yaptığı paylaşımda TCMB’nin yıl sonu enflasyon hedefine ulaşmasının zorlaştığına dikkat çekti.
Kara, “Yıl sonunda yüzde 38 hedefine ulaşmak için kalan dört ayda enflasyonun ortalama yüzde 1,3 olması gerekiyor” dedi.
Ekonomist Tunç Şatıroğlu da Kara’nın paylaşımını alıntılayarak hükümetin enflasyon tahminlerinin tutmayacağını düşündüğünü vurguladı.
Şatıroğlu, yeni Orta Vadeli Program’ın (OVP) 2024 sonu enflasyon tahminin yüzde 38 olacağını, bunun da tutmasını beklemediğini söyledi.
Reuters haber ajansının dokuz ekonomistin katılımıyla gerçekleştirdiği ankete göre ise enflasyonun 2024 sonunda yüzde 42,95 olması bekleniyor. Ankette tahmin aralığı yüzde 40 ve yüzde 45 arasında değişiyor.
Enflasyonun yıl boyunca seyri
2024 başında yapılan fiyat ayarlamaları ve asgari ücret zammının etkisiyle Ocak ve Şubat ayında TÜFE sırasıyla aylık yüzde 6,7 ve yüzde 4,53 arttı.
Mart ve Nisan ayında TÜFE görece yavaşlasa da beklentilerin üzerinde seyretti ve aylık yaklaşık yüzde 3,2 arttı.
TÜFE Mayıs ayında yüzde 3,37 arttı, Haziran ayında yüzde 2’nin altına düştü.
Temmuz ayında yıl ortasında sigara ve akaryakıt zamları başta olmak üzere vergi ve yönetilen fiyatlardaki artışın da etkisiyle enflasyon yeniden aylık bazda yüzde 3,23 yükseldi. Yıllık enflasyon ise baz etkisiyle yüzde 71,60’dan yüzde 61,78’e geriledi.
Ağustos ayı itibarıyla konutlarda kullanılan doğalgazın fiyatına yaklaşık iki yıldır ilk kez zam yapılmıştı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan enflasyon raporu sunumunda Temmuz ayında tüketici enflasyonunun aylık olarak geçici arttığını, enflasyon beklentilerinin tahmin aralığına yakınsamasının dezenflasyon açısından kritik önemde olduğunu söylemişti.