Yahya Sinvar, Hamas’ın yeni lideri seçilmesiyle yeniden gündeme geldi. Filistin direniş hareketinin önemli isimlerinden biri olarak tanınan Sinvar, özellikle Gazze Şeridi’nde etkin bir rol oynamaktadır. Bu makalede, Yahya Sinvar’ın yaşamı, siyasi kariyeri ve Hamas’taki rolü detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Yahya Sinvar’ın Hayatı ve Erken Dönemi
Yahya Sinvar, 1962 yılında Filistin’in Han Yunus Mülteci Kampında doğmuştur. Şuan 61 yaşında olan Yahya Sinvar, yaygın olarak Ebu İbrahim adıyla biliyor. Anne ve babası Aşkelonluydu ancak Filistinlilerin “Nakba” (Felaket) olarak adlandırdığı olaydan sonra mülteci konumuna düştüler.
Yahya Sinvar’ın Eğitim Hayatı
Yahya Sinvar, eğitimine Han Yunus Erkek Ortaokulu’nda başladıktan sonra Gazze İslam Üniversitesi’nde Arap dili alanında lisans derecesi ile mezun olmuştur. Sinvar’ın eğitim hayatı, onun Filistin ulusal hareketindeki rolünü ve stratejik düşünce yapısını şekillendirmiştir. Genç yaşlarından itibaren Filistin ulusal hareketlerine ilgi duymaya başlamış ve bu ilgisi, onun siyasi ve askeri kariyerinin temel taşlarını oluşturmuştur. Eğitim hayatı ve erken kariyer dönemi hakkında geniş bilgiler olmasa da, Sinvar’ın bölgesel dinamiklere hakimiyetinin, kişisel deneyim ve mücadelesinin bir sonucu olduğu söylenebilir.
Sinvar’ın çocukluk ve gençlik yıllarının geçtiği Han Yunus, dönemin Müslüman Kardeşler’in etkili olduğu bir bölge olarak bilinir. Washington Yakın Doğu Politikası Enstitüsü’nden Ehud Yaari, Sinvar ile hapishanede dört kez röportaj yapmıştır. Yaari, Han Yunus’un Müslüman Kardeşler için “kale” konumunda olduğunu belirtir.
Ehud Yaari’nin açıklamalarına göre, Han Yunus’taki mülteci kampı, yoksulluk içinde yaşayan gençler için camilere giden kitlesel bir hareket olarak önemli bir rol oynamıştır. Bu bölgenin, Hamas için de benzer bir stratejik ve sembolik öneme sahip olduğunu vurgulamaktadır.
Bu bilgiler, Yahya Sinvar’ın kökenlerini ve eğitim geçmişini anlamanın yanı sıra, Filistin’deki sosyal ve politik dinamikleri de daha iyi kavramamıza yardımcı olmaktadır.
Yahya Sinvar’ın Gözaltı Geçmişi ve Hamas’taki Rolü
Yahya Sinvar, 1982 yılında, henüz 19 yaşındayken İsrail’de “İslami faaliyetler” nedeniyle ilk kez gözaltına alındı. Sinvar, dört ay Far’a hapishanesinde tutuldu. Yahya Sinvar, Hamas’ın iç güvenlik örgütü El Mecid’i kurduğunda 25 yaşındaydı. El Mecid, ahlaksızlıklara ve İsrail ajanlarına karşı mücadele ediyordu. Bu gözaltı, Sinvar’ın Filistin direniş hareketindeki yolculuğunun başlangıcı oldu.
1985’te Gözaltı ve Şeyh Ahmet Yasin ile İlişkisi
1985 yılında tekrar gözaltına alınan Sinvar, bu dönemde Hamas’ın kurucusu ve felç nedeniyle tekerlekli sandalyeye bağlı olan Şeyh Ahmet Yasin’in güvenini kazandı. Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden kıdemli araştırmacı Kobi Michael, Sinvar ve Şeyh Ahmet Yasin’in “çok ama çok yakın” bir ilişkiye sahip olduğunu belirtiyor. Michael’a göre, 1987’de kurulan Hamas’ın kurucu lideriyle olan bu yakın ilişki, Sinvar’a hareket içinde önemli avantajlar sağladı.
Bu dönemdeki gelişmeler, Sinvar’ın Hamas içindeki rolünün güçlenmesine ve hareketin stratejik yönelimlerinde etkili bir figür haline gelmesine zemin hazırlamıştır. Sinvar’ın bu ilişkileri, onun Filistin direnişindeki konumunu ve Hamas içindeki etkisini pekiştirmiştir.
1988’deki Suçlamalar ve Hapishane Yılları
1988 yılında Yahya Sinvar’ın iki İsrail askerini kaçırıp öldürmeyi planladığı iddia edildi. Aynı yıl, Sinvar tutuklandı ve İsrail tarafından 12 Filistinliyi öldürmekten suçlu bulunarak dört kez ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Sinvar, 1988’den 2011’e kadar Siyonist İsrail hapishanelerinde 22 yılından fazla bir süre geçirdi. Bu süre zarfında, bazı bölümleri hücre cezası altında olmak üzere, hapishane koşulları Sinvar’ın İsrailli yöneticileri daha yakından tanıma ve onlara yönelik stratejiler geliştirmesini sağlamıştır.
Cezaevindeki Rolü ve İbranice Öğrenme
Sinvar, hapisteyken kendini mahkumlar arasında lider olarak konumlandırmış, cezaevi yetkilileriyle müzakerelerde bulunmuş ve mahkumlar arasında disiplini sağlamıştır. Cezaevinde İsrail gazetelerini okuyarak İbranicesini geliştirmiş, bu dili akıcı bir şekilde konuşmaya başlamıştır. Tel Aviv’deki Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü’nden Ehud Yaari, Sinvar’ın Arapçayı akıcı bir şekilde konuşabilmesine rağmen, kendisiyle sürekli İbranice konuşmayı tercih ettiğini belirtmektedir. Yaari, Sinvar’ın gardiyanlardan daha iyi İbranice konuşan birinden yararlanmak istemiş olabileceğini ifade etmektedir. Shin Bet istihbarat servisi adına Sinvar’ı sorgulayan Micha Kobi anlatıyor: ”Hapishane yıllarında İbranice öğrendi. Mükemmel İbranice konuşuyor, okuyor ve yazıyordu. Begin, Rabin ve İsrail’in önde gelen isimleri hakkındaki tüm kitapları okumuştu. Bizi en alttan, en üste kadar çok iyi öğrendi, çözdü.’
2011’deki Serbest Bırakılma ve Devam Eden Çağrılar
Yahya Sinvar, hayatının 24 yılını İsrail hapishanelerinde geçirdi. Sinvar, 2011 yılında Hamas Hareketi tarafından 2006 yılında kaçırılıp esir alınan İsrailli asker Gilad Şalit karşılığında kendisinin de aralarında olduğu 1027 Filistinli mahkumun esir takası anlaşmasıyla serbest bırakıldı. Şalit, Sinvar’ın üst düzey Hamas komutanı olan kardeşi tarafından kaçırılmış ve 5 yıl boyunca rehin tutulmuştu. Sinvar, Hamas ve Kassam içinde stratejik görevler üstlendi. 24 yıllık hapis hayatında Siyonistlere dair çok şey öğrenmişti ve dahası akıcı bir şekilde İbranice konuşuyordu.
2011 sonrası Hamas içinde hızla yükseldi. Otoriter bir kişilik olan Sinvar Filistin direnişinin İsrail’e karşı gerçekleştirdiği birçok stratejik operasyonda başı çeken isimler arasındaydı. Sinvar’ın evi ve ofisi Siyonistler tarafından her savaşta hedef alınıyor. Sinvar, İsrail’in suikast listesinde başı çekiyor.
Siyasi Büro Başkanı Heniyye 31 Temmuz 2024’de İran’ın başkenti Tahran’da suikasta uğradı. Bunun üzerine Hamas, şehit lider İsmail Heniyye’nin yerine, hareketin siyasi büro başkanlığına Komutan Yahya Sinvar’ı seçti.
