Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Tahran’da kaldığı konutunda suikasta uğradı ve saldırıda şehit oldu. Heniyye’nin vefatının ardından geride birçok soru kaldı. Heniyye’nin 3 Ağustos’ta protesto için çağrıda bulunmasının ölümü ile ilgilisi var mı? İsrail, Heniyye’yi neden İran’da vurdu? Orta Doğu uzmanı Zahide Tuba Kor anlattı.
İsrail’in hedefi, Gazze’deki savaşı bitirip, Lübnan’a taşımak…
Soru: Heniyye’nin ölümü Gazze’nin geleceğini nasıl etkileyecek?
Zahide Tuba Kor:
Hamas, ilk kez siyasi liderlerini yitirmiyor. Daha önce Şeyh Ahmet Yasin, 2004’te İsrail suikastı ile şehit edildi. Hemen akabinde birkaç ay sonra yerine geçen Abdülaziz er-Rantisi şehit edilmişti. Dolayısıyla Hamas lider kadrosu her zaman şehadeti göze alıp bu davada bu yolda yürüyorlar.
İsrail’in hedefi, Gazze’deki savaşı bitirip, Lübnan’a taşımak… Dolayısıyla bunu bir bahane olarak görüp, “Gazze’deki savaşı sonlandıracağım” gibi bir çıkış yapma ihtimali var ama savaşın yine bir şekilde devam edeceğini düşünüyorum. Çünkü Hamas’ın askeri liderleri, ateşkesi kesinlikle istiyorlar ama savaş sonrası da belirli şartlar altında Gazze’nin yeniden inşasının olmasını da garantiler eşliğinde istiyorlar. Askeri liderler, Hamaslılar ve Gazzeliler ölümü göze almış durumdalar. Heniyye’nin ölümü, İsrail açısından; “Hamas liderlerini yok ettim” diyebileceği bir propaganda malzemesidir. Ama Gazze’nin geleceği açısından büyük bir şey değiştirecek mi emin değilim.
Lübnan’a savaş açmak istiyor
Soru: Protesto çağrısıyla Heniyye ölümünün bir ilgisi var mıdır?
Zahide Tuba Kor:
Hiçbir ilgisi olduğunu düşünmüyorum. Çünkü İsrail protestoları zaten dikkate almaz. Dikkate alacak olsa 7 Ekim’den bu yana dünya çapında o kadar büyük eylemler oldu ki… İsrail şu an neden suikast yaptı?
Amerikan kongresine gidip o konuşmayı yapması da aynı sebeptendi. Gazze’deki savaşı bir şekilde bitirip Kuzey Cephesi’ni açmak istiyor yani Lübnan’a savaş açmak istiyor. Bu da İran’la savaş demek. Bunun tek başına altından kalkabilecek durumda değil. 2006’da Lübnan’da 33 gün bir savaş yaşanmıştı. Bunu aslında Hizbullah-İsrail savaşı olarak gördük ama ABD- İran savaşıydı. Onda da İsrail istediğini elde edememişti ki ordusu güçlüydü. Bu sefer ordusunu Gazze’de büyük ölçüde yitirdi. Dolayısıyla İsrail’in amacı, Amerika’yı bölgesel bir savaşa çekmek.
Hedefleri kıyamet savaşını yani Armageddon savaşını çıkartmak!
Şu an hem Trump’ın seçmen kitlesi ve destekçileri hem İsrail aşırı sağı, benzer bir mantaliteye sahipler. Hedefleri kıyamet savaşını yani Armageddon savaşını çıkartmak! Dolayısıyla İsrail’in istediği şey, savaşı genişletmek. Bunun için Amerika’yı içine çekmek istiyor. Heniyye’yi Katar’da da çok rahat vurabilecek durumdaydı. Gittiği başka yerlerde de vurabilecek durumdaydı. Neden İran’da vurdu?
Çünkü İran’ı da, müttefiklerini de içine çekecek geniş bir savaş istiyor. Kışkırtarak onların savaş açmasını, bunun karşılığında da batının İsrail’i savunmak için koşmasını bekliyor.
Geçmişte de İsrail her savaş açmak istediğinde Suriye’de veya Mısır’da kışkırtmalar yaparak, karşılık verilmesini beklerdi, karşılık verildiğinde de misilleme deyip doğrudan bir savaş açardı. Aynı taktiği uyguluyor. Sadece Heniyye’yi şehit etmedi, dün Lübnan’a saldırıları vardı. Irak’a, Yemen’e aynı anda saldırılar düzenliyor. Hedefi; bölgesel savaş çıkartmak. İran’da şehit edilmesinin de ana sebeplerininden biri bu…
Türkiye’ye sirayet eder mi?
Soru: Türkiye’ye sirayet eder mi?
Zahide Tuba Kor:
Bölgesel savaş planlandığı için bunun içine herkes girebilir. Gazze’ye müdahale etmedik ama öyle bir savaşta müdahale edebiliriz. Dolayısıyla her türlü risk var. Gazze’de savaş bittiğinde Orta Doğu’da savaş bitmiş olmayacak. Çünkü bu sadece Gazze’den ibaret bir mesele değil. Artık uluslararası ilişkileri uzmanlarının rasyonalite üzerinden seküler bir mantıkla Orta Doğu’daki savaşları ve İsrail – Amerika’yı yorumlamasının devri geçti. Çünkü dini motivasyon, en az siyasal motivasyon kadar etkili.
Netanyahu Gazze’deki savaş biter bitmez hapse atılacağını biliyor. Dolayısıyla hapishaneye girmemek için bu savaşı uzatıyor, aylardır ve Trump’ın gelmesini bekliyor. Kendisini hapishaneden kurtaracak tek kişi Trump… Böyle bir şahsi sebep de var savaşların uzamasında.
Ama sadece şahsi bir sebebe indirgemek yetersiz olur. Ortada bir din savaşı çıkartmak için yıllardır bekleyen Armageddoncu ekipler var. Böyle bir bölgesel risk var. Bölgesel bir savaş çıktığında biz de kenarda duramayabiliriz.
Zahide Tuğba Kor, bu anlatıyı Fikriyat için yapmıştır.