59 yaşındaki Harris’in, ABD Başkanı olması halinde dış politikada nasıl bir yol izleyeceği netleşiyor. Harris’in, bazı kritik konularda Türkiye’ye yönelik tavrı da ortaya çıktı.
ABD Bakanı Joe Biden seçim yarışından çekildi. Biden, yardımcısı Kamala Harris’e adaylık konusunda desteğini açıkladı. “Adaylığı hak etme ve kazanma niyetindeyim.” diyen Harris’in dış politika yaklaşımı merak konusu oldu.
Harris’in, birçok alanda Başkan Biden’ın çoğu dış politika hedeflerini sürdürmesi bekleniyor.
Rusya’nın saldırıları altındaki Ukrayna’ya Amerikan desteğini “güçlü” biçimde devam ettirmesi beklenen Harris’in, Çin’e karşı Asya ve Pasifik’teki ortaklıkları derinleştireceği tahmin ediliyor.
Harris’in, ABD’nin İsrail’e ve Orta Doğu’daki diğer müttefiklerine desteği sürdüreceği belirtiliyor.
Harris’in Türkiye’ye yönelik tartışmalı tavrı
59 yaşındaki Harris, ABD’nin Orta Doğu’daki askeri varlığı konusunda Biden’a göre “daha az şahin” görüşler dile getirdi. Türkiye’ye, Suudi Arabistan’a ve Hindistan’a yönelik tutumu, Orta Doğu ve Asya’daki müttefikleriyle etkileşimlerini de karmaşık hale getirebilir.
Harris, NATO üyesi Türkiye ile Ermenistan arasında gerginlik kaynağı olan sözde ‘Ermeni soykırımını’ “Asla unutmayacağız” şeklindeki sözlerle destekledi.
Dış politika danışmanı Türkiye’yi yakından tanıyor
Phil Gordon, Harris’in dış politika danışmanı olarak rol üstlendi. Türkiye’yi yakından tanıyan Gordon, 2008 yılında “Türkiye’yi Kazanmak: Amerika, Avrupa ve Türkiye, Ortaklığı Nasıl Yeniden Canlandırabilir?” başlıklı bir kitap yayınladı.
Gordon, Ankara ile temasları konusunda üst düzey isimlerle bir araya geliyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Washington’daki Türkiye Büyükelçiliği’nde Gordon ile görüştü. Mart ayındaki görüşmeye ilişkin Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Bakan Fidan, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Ulusal Güvenlik Danışmanı Phil Gordon’u kabul etti.” denildi.
Rusya ve Ukrayna
Biden gibi Harris de Rusya’nın saldırıları karşısında Ukranya’ya destek veriyor. Haziran ayında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky ile altıncı görüşmesini yaptı. Ukrayna’daki Barış Zirvesi’nde ABD’yi temsil etti. Kiev’in desteklenmesi konusunda transatlantik iş birliğine güçlü destek verdi.
NBC News’a verdiği röportajda Ukrayna’nın Washington’dan gelecek desteğe güvenmeye devam edebileceğini söyledi.
Phil Gordon
Orta Doğu
Harris, senatör olarak Filistin konusunda iki devletli çözümü desteklediğini dile getirdi. İbrahim Anlaşmalarını destekledi. Harris, başkan yardımcısı olarak, İsrail’in Gazze’ye saldırılarında sivil ölümlerin artması nedeniyle Biden yönetiminin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya karşı daha güçlü bir duruş alması gerektiğini “özel” olarak ifade etti.
İran’ın nükleer programını dizginlemek için İran’la 2015 yılında imzalanan Ortak Kapsamlı Eylem Planı anlaşmasını destekledi. Ocak 2020’de İranlı komutan Kasım Süleymani’ye yönelik askeri saldırıyı kınadı.
Suudi Arabistan konusunda ise Yemen iç savaşındaki rolü nedeniyle Riyad’a silah satışını ve askeri yardımı kısıtlayan yasayı destekledi.
Kamala Harris’in BAE ziyareti
Asya
Harris, başkan seçilmesi halinde, Çin’e karşı sert politikayı sürdürebilir. Senatör olarak, Trump’ın Pekin’e yaklaşımını eleştirdi.
2020’deki başkan yardımcısı tartışması sırasında dönemin Başkan Yardımcısı Mike Pence’e, Trump’ın “ticaret savaşını kaybettiğini” ve ek vergilerin Amerikan ekonomisine zarar verdiğini söyledi. Ancak diğer yönetim yetkilileri gibi Harris de Batı ekonomilerinin Çin’e bağımlılığının azaltılmasını teşvik eden politikayı savunuyor.
Harris, Trump’ın Kuzey Kore lideri Kim Jong Un’a yaklaşımına karşı çıktı. Trump yönetimini, Kuzey Kore’nin nükleer tehditlerini dizginlemek için yeterince çaba göstermediği gerekçesiyle eleştirdi.
Annesi Hint olan Harris, senatör olarak Hindistan hükümetini eleştirdi. Keşmir diasporası üyeleriyle görüştü. Harris ile Başbakan Narendra Modi hükümeti arasındaki bağlar düzelmiş gibi görünüyor. Modi, 2023’te Washington’a yaptığı resmi ziyarette Harris’e övgü dolu sözlerde bulundu.
Modi-Harris görüşmesi
Biden, son İsrail destekçisi başkan olabilir
Bu arada başkanlık yarışından çekilen Biden için ABD’deki Yahudi topluluklarından açıklama yapıldı. Yahudi grupları, ABD Başkanı’na yönelik övgülerde bulundu. 81 yaşındaki Demokrat siyasetçi hakkında “İsrail yanlısı son Demokrat başkan adayı olabileceği” konusunda endişeleri dile getirdiler.
Yahudi toplulukları, Biden için “Yahudi cemaatinin gerçek dostu ve İsrail’in kararlı destekçisi” şeklinde bir tanımlama yaptı.
Biden yönetiminden istifa eden isim: Silah transferlerini durdurmalı
Diğer taraftan, Beyaz Saray’ın İsrail’e yönelik politikasını protesto ederek istifa eden eski Biden yönetimi yetkililerinden bazıları, Politico’ya, Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in başkan olması durumunda Gazze’deki savaşı nasıl yöneteceği konusunda iyimser olduklarını söyledi.
İçişleri Bakanlığı’nda çalıştıktan sonra istifa eden Lily Greenberg Call, Harris’in çalışma deneyiminin kendisine umut verdiğini söyledi.
Greenberg Call, Harris’in birincil kampanyası için Iowa ön seçim organizatörüydü. Mayıs ayında, ABD’nin İsrail savaşına verdiği desteğe karşı protesto amacıyla yönetimden istifa eden ilk Yahudi siyasi oldu. Açıklamasında İsrail’in Gazze’ye saldırıları konusunda şöyle dedi:
Harris, Amerikan seçmenlerinin çoğunluğunu dinlemeli. Yönetimin tüm nüfuzunu kullanmalı. Buna, saldırı amaçlı silah transferlerini durdurmak da dahil. Kalıcı bir ateşkes ve rehine değişimi için baskı yapmalı. Kamala için çalıştım ve doğru şeyi yapacağından eminim.
Temkinli iyimserlik var
Biden’ın Eğitim Bakanlığı’ndaki politika danışmanlığını yürüten Tarık Habeş, Harris’in Filistinlilerin insan haklarını merkeze alan ve İsrail’in Gazze’deki eylemlerini sınırlayan politika değişikliklerini değerlendirmeye daha istekli olacağı konusunda “temkinli bir iyimserlik” içinde olduğunu söyledi.
ABD’nin müttefiklerine silah transferinde görev alan eski Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Josh Paul ise Harris’in İsrail politikası konusunda Biden’dan “daha az kararlı ve uzlaşmaz” göründüğünü söyledi.