Tayland’da 14 Mayıs’taki genel seçimleri İleri Hareket Partisi kazansa da temsilciler meclisinde tek başına hükümet kuracak koltuğa sahip olamaması hükümet kurma tartışmalarını da beraberinde getirdi.
Tayland’da 14 Mayıs’taki genel seçimlerin ardından İleri Hareket Partisi (MFP) birinci olarak seçimin kazananı oldu, ancak temsilciler meclisinde tek başına hükümet kuracak koltuğa sahip olamadığı için ülkede hükümet kurma tartışmaları devam ediyor.
Al Jazeera’nın haberine göre, MFP seçimlerde, monarşi ve ordu karşıtı reformist kampanyasıyla temsilciler meclisinde genel seçim ve nispi temsil ile birlikte 151 koltuğu kazanarak birinci parti oldu.
Eski Başbakan Taksin Şinawatra’nın kızı Paetongtarn Şinawatra’nın başında olduğu Taylandlılar İçin Partisi (PTP) ise yine genel seçim ve nispi temsil sonucunda 141 koltukla Temsilciler Meclisi’ndeki en güçlü ikinci parti konumunda bulunuyor.
Fakat MFP lideri Pita Limjaroenrat’ın başbakan olarak yeni hükümeti kurmasının önünde bazı engellerin olduğu dile getiriliyor.
Birinci neden olarak Şinawatra ailesinin kontrolündeki PTP’nin, diğer küçük partiler ile anlaşarak üyelerini askeri cuntanın atadığı Senato’nun da desteğini alarak hükümet kurma ihtimali gösteriliyor.
İkinci neden olarak ise monarşi ve askeri cuntaya karşı suçlarda ağır ceza ve yaptırımları içeren anayasanın 112. maddesinde reform yapacağı vaadiyle seçimlere giren Limjaroenrat’ın bu konudaki ısrarının, monarşi ve askeri cunta yanlısı temsilcilerin ve senatörlerin desteğini kaybetmesi tehlikesi olduğu öngörülüyor.
Eski Başbakan Taksin Şinavatra’nın, kızının başında olduğu parti PTP’nin monarşiye zarar verecek reformları desteklemeyeceğini açıklaması ise ülkede hükümet kurma umutlarının azalmasına neden olan bir başka faktör oldu.
Senatör Jadet Insawang, Limjaroenrat’ın 112. Madde ile ilgili değişiklik vaatleri üzerine Bangkok Pos ile yaptığı röportajda, “MFP ve Limjaroenrat’ın bu söylemleri kabul edilemez. Limjaroenrat başbakanlık için aday gösterilirse, anayasaya olan yeminimi tutarak bunu reddedeceğim.” ifadesini kullandı.
Fakat PTP’nin destekçilerinin orduyu sevmemesi ve PTP lideri Paetongtarn Shinawatra’nın, MFP’nin demokratik bir ittifak oluşturma davetini kabul ettiğini açıklaması ise 2 ay sonra sona erecek yeni hükümeti kurma süresi içinde anlaşmanın sağlanacağı ihtimalini kuvvetlendiriyor.
Diğer yandan ülkedeki siyaset uzmanları çözümsüzlükle sonuçlanabilecek uzun bir süreç öngördüklerini, çok sayıda darbeye ve şiddetli protestolara şahit olan ülkede yeni bir istikrarsızlık dalgasının tetiklenebileceğinden korktuklarını ifade ediyor.
Başkent Bangkok’taki Mahidol Üniversitesi’nden Prof. Dr. Punchada Sirivunnabood, mevcut duruma ilişkin açıklamasında, “MFP hükümet kuramazsa, partinin dağılması ve hatta askeri darbe konusunda endişelenmemiz gerekir. Tayland’ı zor günler bekliyor. Umudum, hükümet kurma sürecinin sorunsuz ilerlemesi ve daha fazla çatışma olmamasıdır. Ülkedeki herkes, protesto, darbe ve protesto döngüsünden bıktı.” şeklinde konuştu.
Tayland genel seçimleri
66 milyondan fazla nüfusa sahip ülkede 52 milyon seçmen, 14 Mayıs’ta 400 seçim bölgesinde sandığa gitmişti.
500 kişilik Temsilciler Meclisinin 400 üyesi her bir seçim bölgesinde oy çokluğu, diğer 100 üye ise ayrı bir oylamayla belirleniyor. Cunta tarafından atanan askerlerden oluşan 250 üyeli Senato ve 500 üyeli Temsilciler Meclisi, ortak oturumla başbakanı seçecek.
Ülkedeki en büyük iki partinin şu anda 292 temsilcisi bulunuyor. Fakat yeni hükümeti kurmak için Temsilciler Meclisi ve Senato’dan toplamda 376 üyenin desteği gerekiyor. Askeri cunta tarafından atanan Senato’nun destek vermemesi durumunda, kurulacak yeni hükümetin 500 kişilik temsilciler meclisinin yüzde 75’inin desteğini alması icap ediyor.
İki partinin ittifak yaparak diğer küçük partilerle koalisyon kurmasının beklendiği ülkede, oluşturulacak koalisyona, MFP VE PTP’nin toplamda 292 temsilcisine ek olarak şu anda Temsilciler Meclisi’ndeki çeşitli partilerden 18 vekilin daha destek verdiği aktarılıyor.
Tayland’da eski Başbakan Taksin Şinavatra, yolsuzluk ve krala saygısızlıkla suçlanarak 2006’da askeri darbeyle görevinden uzaklaştırılmıştı.
Taksin Şinavatra’nın kardeşi Yinglak Şinavatra 2011’de seçimle iktidara gelmiş ancak Yinglak’ı “ağabeyinin kuklası” olmakla suçlayarak istifasını isteyenlerin ayaklanmasının bastırılamaması üzerine, Tayland ordusu 22 Mayıs 2014’te tekrar yönetime el koymuştu.
O dönem Tayland Kraliyet Ordusu Komutanı olan Prayut, 2014-2019 yıllarında ülkeyi yöneten askeri hükümetin başbakanı olmuştu. Prayut, Mart 2019’da yapılan seçimlere cunta destekli Palang Pracharath (Halkın Devlet İktidarı) Partisinin adayı olarak girmiş, seçimlerin ardından seçilmiş milletvekillerinin oluşturduğu Temsilciler Meclisi ile cunta tarafından atanan askerlerden oluşan Senatonun ortak oylamasıyla yeniden başbakanlık görevine getirilmişti.
Taksin Şinavatra’nın en küçük kızı Paetongtarn Şinavatra, Ekim 2021’de babasının destekçileri tarafından kurulan en büyük muhalefet partisi Pheu Thai’de görev almıştı.
Reformist MFP’nin saf dışı edilerek PTP liderliğinde yeni bir koalisyona gidilmesi halinde Taksin Şinavatra’nın kızı Paetongtarn, Şinavatra ailesinden başbakanlık görevini yürüten dördüncü kişi olacak.