Pek çok ülke popüler sosyal ağ platformu TikTok’u yasaklama eğiliminde. Yasaklama kararı, sadece Çin’e yönelik casusluk endişesinden kaynaklanmıyor.

TikTok, dünya çapında en popüler sosyal medya ağlarının başında geliyor. Özellikle gençler arasında çok popüler olan platformda, bir milyardan fazla aktif kullanıcı kısa video klipleri paylaşıyor.

Ancak birçok ülkede uygulama, bir güvenmlik riski olarak görülüyor. Büyük ölçüde Çinlilerin elinde bulunan ve TikTok’u da bünyesinde barındıran ana şirket Bytedance’ın, Çin yönetimine kullanıcı verilerine erişim imkânı sağladığından şüpheleniliyor. Pekin hükümeti ise Bytedance’a, yurtdışında toplanan kişisel verileri teslim etmesi için baskı yaptığı iddialarını reddediyor.

Bu açıklama pek inandırıcı bulunmamış olacak ki dünyanın pek çok ülkesinde TikTok ya tamamen ya da kısmen yasaklanıyor:

Amerika

ABD: Washington yönetimi bir süredir TikTok’u eleştirel bir gözle izliyor. Başkan Joe Biden, hükümet çalışanlarının resmî cihazlarda uygulamayı kullanmasını yasakladı. ABD eyaletlerinin yarısından fazlası, ABD Kongresi ve ABD ordusu da bu yasağı uyguluyor. Platformun Amerika Birleşik Devletleri genelinde tümden yasaklanmasına dair hukuki altyapı oluşturma çalışmaları da devam ediyor. Bu kapsamda TikTok şefi Shou Zi Chew, geçtiğimiz mart ayında ABD Kongresi’nde parlamenterlerin sorularını yanıtlayarak endişeleri gidermeye çalıştı.

Montana, kapsamlı bir yasak konusunda ciddi adım atan ilk ABD eyaleti oldu: Eğer tasarı yasalaşırsa, 2024 yılından itibaren bu eyalette TikTok’u indirmek ve mobil aygıtlara yüklemek tümüyle yasaklanabilir. Vali Greg Gianforte’ye göre yasak, Montana vatandaşlarını “Çin Komünist Partisi’nin gözetiminden” korumaya yönelik bir önlem. Ancak tasarıya göre mevcut kullanıcılar, uygulamayı kullanmaya devam ederse cezaî bir yaptırıma uğramayacak.

Bazı TikTok kullanıcıları ise ifade özgürlüğü haklarının ihlal edileceği gerekçesiyle şimdiden söz konusu yasaklama planlarına karşı dava açtı.

Kanada: TikTok’u resmî devlet hizmetine mahsus cihazlarda engelleyen Batılı devletler arasına katılan ikinci Amerika kıtası ülkesi Kanada oldu. Şubat ayı sonunda getirilen yasaklamaya gerekçe olarak, video uygulamasının telefonun içeriğine geniş çaplı erişim hakkına sahip olması gösterildi. Ancak yetkililer şu ana kadar Kanada hükümetine ait gizli bilgilere erişildiğine dair herhangi bir kanıt bulunmadığını da teslim ediyor.

Avrupa

Avrupa Birliği’nin en önemli kurumlarından üçü olan AB Komisyonu, Avrupa Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, Çin’in verilere erişim sağlayabileceği endişesiyle Şubat 2023 sonunda Tiktok’u çalışanlarının resmî cihazlarında kullanmalarını yasakladı.

Kararın ardından çok sayıda AB ülkesi de benzer yasaklar getirerek, hükümet çalışanlarının uygulamayı artık resmî cihazlarda kullanamayacağını duyurdu. Bu ülkeler arasında Belçika, Estonya, Letonya ve Hollanda yer alıyor.

Diğer bazı Birlik ülkelerinde durum şöyle:

Almanya: Federal hükümetin, resmî cep telefonlarında TikTok’un kullanılmamasına ilişkin prensipte bir yasak kararı henüz bulunmuyor. Ancak uygulama, devlet görevlilerine tahsis edilen cihazlarda yüklü değil. Sonradan indirilmesi de engellenmiş durumda.

Avusturya: Tüm kamu çalışanlarının resmî cep telefonlarında bulundurulması ve kullanılması yasak.

Fransa: Paris yönetimi, yasaklar konusunda en radikal olanların başında geliyor. Sadece Tiktok değil, aynı zamanda Twitter ve Instagram gibi diğer sosyal medya ağları, film ve dizi portalı Netflix ve “Candy Crush” oyunu gibi diğer pek çok uygulama resmî hizmete tahsis edilen mobil cihazlarda engellendi. Gerekçe olarak yetersiz güvenlik ve veri korumaya dair endişeler gösterildi. Fransız haber ajansı AFP’ye göre, yasak yaklaşık 2,5 milyon kamu çalışanını etkiliyor.

İrlanda: Kamu görevlilerinin TikTok’u resmî cihazlarda kullanmamaları yönünde bir tavsiye kararı alındı.

İskandinav ülkeleri

Danimarka Savunma Bakanlığı, güvenlik gerekçesiyle çalışanların TikTok kullanmasını yasakladı.

İsveç ordusu da aynı gerekçelerle uygulamayı yasakladı. İsveç ordusunun basın sorumlusu Guna Graufeldt AFP’ye yaptığı açıklamada, “Cep telefonu ve tablet kullanımı başlı başına bir güvenlik riski oluşturabilir. Bu nedenle TikTok’u resmî cihazlarımızda istemiyoruz” dedi.

Norveç: Her ne kadar AB üyesi olmasa da Oslo yönetimi, Brüksel’in casusluk ve güvenlik endişelerini haklı buluyor. Bu nedenle TikTok’un yanı sıra mesajlaşma uygulaması Telegram da devlete ait hiçbir cihazda kullanılamıyor.

İngiltere: AB üyeliğinden ayrılmış olsa da Brüksel’in güvenlik endişelerini paylaşan Büyük Britanya da Tiktok’u resmî hizmete tahsis edilen telefonlarda yasakladı. İngiliz kamu yayın kuruluşu BBC de çalışanlarına şu mesajı gönderdi: “Eğer işinizle ilgili nedenlerden dolayı TikTok’a ihtiyacınız yoksa, bu uygulamayı cihazlarınızdan kaldırın.” İşin ilginç tarafı ise BBC’nin, Tiktok platformunda halen aktif kanallarının bulunması!

Okyanusya

Yeni Zelanda: Geçtiğimiz mart ayında kısmen TikTok yasaklandı. Parlamento ağına erişimi olan tüm cihazlardan uygulama kaldırıldı.

Avustralya: Yeni Zelanda’daki yasak kararından kısa bir süre sonra Avustralya’da da devlet hizmetine mahsus cihazlarda TikTok‘u yasakladı. Avustralya Başsavcılığı’na göre uygulama, “güvenlik ve mahremiyet açısından önemli riskler” taşıyor.

Asya

Afganistan: TikTok 2022’den bu yana tamamen yasak. Batılı güçlerin ülkeden çekilmesinin ardından 2021’de Afganistan’da iktidarı yeniden ele geçiren Taliban, platformun gençleri bâtıla yönlendirdiğini savunarak yasaklama kararı aldı.

Hindistan: Uygulama, Hindistan’ın egemenliğine ve güvenliğine tehdit oluşturduğu gerekçesiyle 2020’den bu yana ülke genelinde yasaklanmış durumda. Yasak kararının, Himalaya Dağları’ndaki tartışmalı sınırda Hint ve Çin birlikleri arasında çıkan çatışmalarda 20 Hint askerinin ölümünden kısa bir süre sonra alınmış olması ise dikkat çekici. Kararın ardından Moj ve Josh gibi TikTok benzeri Hintli video platformları devreye girdi ve kısa süre içinde geniş kitlelere ulaşmayı başardı.

Ürdün: Artan akaryakıt fiyatlarına karşı düzenlenen protestolarda bir polisin hayatını kaybetmesi ve 40’tan fazla polisin yaralanmasının ardından TikTok, Aralık 2022’de yasaklandı. Bir hükümet sözcüsü, platformda “cinayet ve kargaşayı teşvik eden” çok sayıda video bulunduğunu öne sürdü.

Tayvan: 2022 yılının sonunda Tayvan, TikTok’un yanı sıra diğer Çin sosyal ağlarını da devlet çalışanlarının akıllı telefon, tablet ve bilgisayarlarında yasakladı. Eğitim Bakanlığı, Çin hükümetinin sos medya platformlarını, Tayvan dahil olmak üzere, her konuda dezenformasyon yaymak amaçlı kullandığını savundu ve geniş bir bilgilendirme kampanyasıyla halkı bu konuda uyarmaya çalıştı. Pekin yönetimi, Tayvan’ı 1949’dan beri ayrılıkçı bir eyalet olarak görüyor.